หมู่บ้านทอผ้าไหมยกทองโบราณบ้านท่าสว่าง

คณารัตน์ เมฆแสน ( 2566 )

หมู่บ้านทอผ้าไหมยกทองโบราณบ้านท่าสว่าง

ตั้งอยู่ที่ 1 บ้านท่าสว่าง ถนนสุรินทร์-เมืองลีง ท่าสว่าง เมืองสุรินทร์ สุรินทร์ 32000 ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของจังหวัดสุรินทร์ ห่างจากตัวเมืองสุรินทร์ ตามเส้นทางสายสุรินทร์ –เมืองลีง ประมาณ 10 กิโลเมตร

บ้านท่าสว่าง เดิมชื่อ “บ้านเตรี๊ยะ” เป็นภาษาพื้นบ้าน (เขมร ) เตรี๊ยะ เป็นพันธุ์ไม้ชนิดหนึ่ง ภาษาไทยเรียกว่า ต้นชาด บรรพบุรุษของชาวบ้านเตรี๊ยะ ได้อพยพมาจากบ้านระเภาว์ ซึ่งเป็นหมู่บ้านเก่าแก่ห่างจากบ้านเตรี๊ยะ ไปทางทิศตะวนออกเฉียงเหนือ ประมาณ 5 กิโลเมตร และในปี พ.ศ. 2485  ได้มีการรวมบ้านเตรี๊ยะกับหมู่บ้านอื่น ๆ เป็นตำบลท่าสว่าง และบ้านเตรี๊ยะก็ได้เปลี่ยนชื่อเป็น “บ้านท่าสว่าง” เช่นปัจจุบัน

หมู่บ้านทอผ้าไหมยกทองโบราณบ้านท่าสว่าง ( กลุ่มทอผ้าไหมยกทองจันทร์โสมา ) เกิดจาก “จากพระราชเสาวนีย์ และเงินก้อนแรกของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่พระราชทาน จึงเกิดเป็นโรงทอจันทร์โสมา ณ บ้านท่าสว่าง ที่ผลิตผ้ายกทอง รูปแบบ ราชสำนักไทยโบราณ”การริเริ่มผลงานศิลปหัตถกรรมของกลุ่มทอผ้าไหมยกทอง “จันทร์โสมา” ซึ่งเป็นกลุ่มที่มีการอนุรักษ์และฟื้นฟูการทอผ้ายกทองชั้นสูงแบบราชสำนักไทยโบราณ ซึ่งได้รวบรวมชาวบ้านบ้านท่าสว่างมารวมกลุ่มกันทอผ้า ด้วยการออกแบบลวดลายที่สลับซับซ้อน งดงาม ผสมผสานกันระหว่างลวดลายการทอแบบราชสำนักกับเทคนิคการทอผ้าแบบพื้นบ้าน จนกลายเป็นผ้าทอที่มีความงดงามและมีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วโลก โดยความโดดเด่นของผ้าไหมยกทอง คือการเลือกเส้นไหมที่เล็กและบางเบา นำมาผ่านกรรมวิธีฟอก ต้ม แล้วย้อมสีธรรมชาติด้วยแม่สีหลักสามสี สอดแทรกการยกดอกด้วยไหมทองที่นำมารีดเป็นเส้นเล็ก ๆ ปั่นควบกับเส้นด้าย ใช้ตะกอเส้นพุ่งพิเศษที่ทำให้เกิดลาย จำนวนตะกอ 1,416 ตะกอ ซึ่งกี่ธรรมดาที่วางไว้บนพื้นดินมีความสูงไม่พอ จึงต้องขุดดินบริเวณนั้นเป็นหลุมลึกลงไป 2-3 เมตร เพื่อรองรับความยาวของตะกอที่ห้อยลงมาจากกี่ให้เป็นระเบียบ และให้คนสามารถยืนอยู่ในหลุมเพื่อสอดตะกอไม้ได้ เนื่องจากไม้ตะกอมีจำนวนมากจึงต้องใช้คนทอ 4-5 คน คือ คนช่วยยกตะกอ 2-3 คน คนสอดไม้ 1 คน และคนทออีก 1 คน ด้วยความซับซ้อนทางด้านเทคนิคการทอนี้ จึงทำให้ได้ผลงานผ้าออกมาเพียงวันละ 4-5 เซนติเมตรโดยประมาณ

ที่อยู่/แผนที่

1 บ้านท่าสว่าง ถนนสุรินทร์-เมืองลีง เมืองสุรินทร์, สุรินทร์

เวลาทำการ

จันทร์ – อาทิตย์ เวลา 08:30 – 17:00

*หยุดวันหยุดนักขัตฤกษ์

ขอบคุณแหล่งข้อมูล

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.)

องค์การบริหารส่วนตำบลท่าสว่าง